notitie van de maanden in de 17° en 18° eeuw

[epalmaers1]

Als beginneling doe ik opzoekwerk in de Parochieregister Overlijdens (Bilzen) in de 17° en 18° eeuw. Ik merk dat de maanden tot juli voluit worden geschreven en dat voor de volgende maanden een cijfer (8 of 9) staat met een tekentje erbij... wellicht om aan te duiden dat het over 10,11 of 12 gaat. Klopt mijn veronderstelling? Hoe zit dat precies in mekaar?
Bedank om mij op weg te zetten!
Els Palmaers

[basdenbrok]

Hallo Els

Dit zijn de meest gebruikelijke afkortingen:

nominativus > genitivus > afkorting

januarius > januarii > jan
februarius > februarii > feb
martius > martii
aprilis > aprilis
maius > maii
junius > junii
julius > julii
augustus > augusti > aug
september > septembris > 7bris
october > octobris > 8bris
november > novembris > 9bris
december > decembris > xbris

Latijnse telwoorden:

septem = 7
octo = 8
novem = 9
decem = 10 = x (Romeins)

Bij de dateringen in het Latijn staan de maanden in de genitivus. Er staat dus niet junius voor juni, maar de genitivus junii letterlijk te vertalen met: van juni.

Wij zeggen: 22 juni is Elisabeth gedoopt

In het Latijn voluit:

Op de 22ste dag van de maand juni is Elisabeth gedoopt

Vicesimo secunda die mensis junii baptisata est Elisabetha

Kort:

22a junii baptisata est Elisabetha = (op) de 22ste (dag) van juni is Elisabeth gedoopt

In het Latijn zeg je dus niet:

22 junius baptisata est ...

Dat is fout.

Ikzelf vergis me vaak als er staat 8bris of 9bris en verkeerdelijk lees augustus of september, onze 8ste en 9de maand.

Groeten
Bas

[basdenbrok]

Het streepje of kringeltje boven de 7 geeft aan dat het om een afkorting gaat.

Die 22 7bris = Die vicesima secunda septembris
Op de 22e dag van september

Het voorbeeld komt uit het register met overledenen van Bilzen ca. 1720

[basdenbrok]

Nog een paar voorbeelden uit het register van Bilzen van de 17e eeuw

7bris = septembris

8bris = octobris

9bris = novembris

xbris = decembris

Het kringeltje erboven wat op een 3 lijkt betekent dat het om een afkorting gaat.

[basdenbrok]

Andere veel voorkomende afkortingen van de maanden uit het register van Bilzen 17e eeuw:

ja [nu] arii

De 3-vormige kringel betekent weer dat het om een afkorting gaat. Ook bij februarii hieronder

feb [rua] rii

aug [usti]

De c-vormige haal na de g betekent dat het om een afkorting gaat. De grote komma boven de g hoort bij de u en betekent dat het om een u (of een v) gaat en niet om een n. De u en de n lijken vaak erg op elkaar.

septemb [ris]

De platte lus boven mb bij septembris, octobris en decembris is eigenlijk een streep door de b en betekent dat het woord vanaf daar afgekort is.

octob [ris]

novemb [ris]

Het kringeltje boven de v betekent dat het om een v (of een u) gaat en niet om een n

decemb [ris]

[epalmaers1]

Heel hartelijk dank voor dit leerrijk antwoord. Het zet me goed op weg om de teksten te ontcijferen. De Fora van Geneanet zijn prima ondersteuningsmiddelen!
Els Palmaers