Nederlandse overlijdensaktes 1e helft 19e eeuw zijn niet betrouwbaar

[hvanderneut]

Een paar geleden ben ik Geneanet minder intensief gaan gebruiken omdat ik merkte hoeveel onzin er beweerd werd. Bijna iedereen neemt gegevens van elkaar over zonder na te denken of het wel zo logisch is wat er staat, bijv. omdat er helemaal geen bronvermelding bij staat.

Een mooi voorbeeld heb ik nu bij Jaapje Gerritsdr van Schie. Ze komt in zo'n 15 stambomen voor, en iedereen schrijft blindelings van elkaar over dat ze op 22 april 1752 in Akkersdijk geboren is. Slechts één noemt daarbij een bron: haar overlijdensakte. Ja, dat staat inderdaad in die akte uit 1829. Maar haar man was al 8 jaar daarvoor overleden, en de aangifte wordt gedaan door haar schoonzoon en zijn vader.

Niemand heeft kennelijk de moeite genomen om er een primaire bron bij te zoeken. Een beetje snuffelen leidt naar een doopinschrijving van haar (als Jacoba) op 25 april 1751 in Overschie. Dat is niet zo vreemd want haar ouders waren getrouwd in Vlaardingen. De mannen herinnerden zich waarschijnlijk nog wel haar verjaardag; die was dan 22 april. En ze dachten aan Akkersdijk want daar woonde ze toen ze ging trouwen. Maar of ze daar ook geboren is?

Een zelfde geval is Antje Uithol. Als zij in 1834 overlijdt is haar man al lang overleden, en de aangifte wordt gedaan door haar schoonzoon en een vriend van hem. Zij noemen wie de ouders van Antje zijn, maar als je ziet welk patroniem Antje noemt bij haar huwelijk, dan snap je dat er iets niet klopt. Toch neemt ruim de helft van de Geneanet-stambomen waarin zij voorkomt, die foute informatie over.

Als je een beetje serieuze genealoog bent, moet je je realiseren dat aktes van de burgerlijke stand in de 1e helft van de 19e eeuw veel fouten kunnen bevatten, en zeker overlijdensaktes. De hoofdpersoon kan dan immers zelf geen informatie meer geven, en de ambtenaren van de burgerlijke stand konden alleen maar noteren wat er op dat moment beweerd werd. Er waren nog vrijwel geen bevolkingsregisters, en nog maar een heel klein aantal voorafgaande aktes.

En wees eens een beetje kritisch! Neem niet alles blindelings van anderen over. Wat anderen beweren kan hoogstens een tip zijn waar je misschien een primaire bron kunt vinden. Ik ben nu systematisch zo veel mogelijk scans van voor mij relevante primaire bronnen aan het verzamelen, en zal die in de komende jaren ook op Geneanet gaan plaatsen.

Met vriendelijke groet!

[greetjepittery]

Even inspelend op 2 problematische aspecten in uw uiteenzetting, mr. van der Neut

(1) Klakkeloos kopiëren is helaas een oud zeer dat op de GNN-forums regelmatig wordt aangekaart.
Geneanet werkt transparant en zo is dat euvel makkelijker te achterhalen en in 't beste geval een halt toe te roepen.
Elders daarentegen, met die zogenaamde 'smart (slimme!?) matches' is dat ondoenbaar...
Zo blijkt één van mijn voorvaders al voor zijn tiende een zoon te hebben en een voormoeder met nog kinderen na haar 60ste.!
Roep dat maar es een halt toe tenzij je... betaalt om de 'foutmaker' op zijn fouten te kunnen wijzen!
En, ondertussen worden dergelijke fouten zomaar overgenomen (wellicht door Gedcomgebruik).
Wie online werkt bij GNN kan dit soort 'overdreven' fouten niet maken gezien men voor de indexatie
een automatische foutmelding krijgt zoals : "vader te jong" of "moeder te oud".

Daarbij kunnen GNN-leden makkelijk worden bereikt via hun 'openbare contactpagina',
alleen worden er nu veiligheidshalve geen mailadressen meer vermeld; nu via 'een mail verzenden'
Men kan ook kort op de bal spelen door de beruchte fouten :
- expliciet te vermelden op een GNN-persoonskaart 'profiel' + eventuele bronvermelding;
- via de GNN-nieuwsbrief waardoor men wekelijks op de hoogte wordt gebracht van data van
welbepaalde personen uit eigen account (via klokje in bovenbalk rechts : melding per persoon) : zie GNN-blog :
https://nl.geneanet.org/actueel/post/2018/10/geneanet-hoe-kunt-u-een-email-melding-op-persoon-maken-3
Eén van de talrijke gerelateerde forumtopics : 'automatisch aanvullen' :
https://nl.geneanet.org/forum/viewtopic.php?f=26&t=600505 (5 reacties)

(2) Onbetrouwbare overlijdensaktes (NL,begin 19de eeuw)
Uw topictitel is wel heel drastisch! Ik zou nuanceren en veranderen in : "overlijdensaktes zijn niet altijd even betrouwbaar",
anders zouden wij 'genealogen' wel de boeken mogen sluiten...
Wel is het zo dat de overgang van de DTB-aktes (Vlaanderen : Parochieregisters) naar de Burgerlijke Stand
soms fouten & hiaten met zich meebracht.
Ik ken de situatie onvoldoende in Nederland, maar voor België werd daaraan een apart forumtopic gewijd,
overloop eventueel : https://nl.geneanet.org/forum/viewtopic.php?f=6&t=519408
Voor deze periode kan het bij twijfelgevallen de moeite waard zijn om extra te verifiëren
in nog bestaande kerkregisters (doch meestal niet online en niet zo makkelijk raadpleegbaar!).
Verder zijn er nu eenmaal ordelijke 'registreerders' naast 'slodderpoezen'... van alle tijden;
dat zie je aan het handschrift, maar ook aan wat er wordt geregistreerd, zo
een 'pluimpje' voor die ene 18de eeuwse Vlaamse pastoor die telkens correct aangeeft
hoe oud de ouders zijn bij de doop van hun kind en van welk dorp ze komen.

mvg, Greta

[wimdeckers]

De meeste onzin wordt bij elkaar geplakt op sites waar men op eenvoudige wijze, vrijwel automatisch, data van derden in de eigen stamboom kan plakken. Dat dit vaak niet zo handig is, blijkt wel uit Uw verhaal.

Geneanet heeft niet zo'n functie, juist om dit soort zaken enigszins af te remmen. Men moet nu wel eerst even de boel overschrijven en weer zelf invoeren, en als het enigszins meezit ziet men dan vanzelf zaken die niet zullen kloppen of onwaarschijnlijk lijken. Dan zal men eerder geneigd zijn even zelf in de (online-)archieven te gaan zoeken.

Wij krijgen vaak de vraag hoe data van andere gebruikers automatisch over te kunnen nemen. Het forum staat er vol mee, en het antwoord is altijd hetzelfde : niet !

'Een paar geleden ben ik Geneanet minder intensief gaan gebruiken omdat ik merkte hoeveel onzin er beweerd werd.'
Dat zou ik toch wel enigszins genuanceerder willen zien. De meeste van die fouten worden namelijk vanuit andere sites, waar men wel die zogenaamd handige functie van automatisch overnemen kent, via gedcom op Geneanet geïmporteerd. U zult redelijk vaak bij de bronvermelding termen als bijvoorbeeld 'Smartmatch' tegenkomen. Een 'Smartmatch' is geen bron, zo ook niet de naam van een andere genealoog, als er in zijn eigen stamboom verder geen bronvermelding wordt vermeld.

Ooit jarenlang bezig geweest om een kronkel in 'mijn' stamboom van het internet verwijderd te krijgen. De 10-tal gebruikers op Geneanet waren eenvoudig gratis aan te schrijven, maar op andere sites was het vrijwel onmogelijk om dat zonder abonnement te doen. En juist daar bleken de meeste van de 10 gebruikers hun data vandaan te hebben. Geneanet is inmiddels al jaren gevrijwaard van die fout, en gelukkig komt die ook weer in beeld, mocht er weer eens iemand zijn die data verkregen door zo'n 'Smartmatch' op Geneanet importeert, want die komt mij dan onder ogen via de wekelijkse meldingen op naam en persoon.

Dat bronvermeldingen overigens ook niet zaligmakend zijn bleek ook uit die zelfde kronkel. Netjes waren alle bronvermeldingen bij de verschillende data geplaatst. Zoon gedoopt in Zundert, en vader 20 jaar eerder ook in Zundert. Men zou dan kunnen denken : dat klopt wel, want met bronvermeldingen. Maar het tegendeel was waar, want als die 'genealoog' zelf de moeite had genomen om even in de doopakte van de zoon te kijken, dan had hij daar kunnen lezen dat zijn ouders van elders kwamen. Nu werd gewoon de enige persoon in Zundert met dezelfde namen in die periode tot zijn vader gebombardeerd. Treurig, maar dus enkel een kwestie van half werk en niet de moeite nemen om de akten zelf door te lezen.

Ik geef U dus groot gelijk wanneer U zegt dat men pas data aan het eigen bestand moet toevoegen na eigen intensieve controle, maar waar U de vinger wijst naar Geneanet als de bron van onzinstambomen, dan verwijs ik dat naar het rijk der fabelen. Wij waarschuwen, zoals Greta ook al aangaf, keer op keer gebruikers om eerst zelf te controleren, maar de gebruikers wordt geen optie geboden om eventjes in 5 minuten tijd een complete stamboom in elkaar te kunnen flansen. Voor ongebreideld knip- en plakwerk verwijs ik een ieder dus graag naar andere, wellicht minder serieuze, sites.